Havada ve denizde Elektromanyetik lm Elektromanyetik Yntemeler Ders kapsamnda ksaca deineceimiz yntemler FDEM (Frequency domain EM Frekansa bal EM) TDEM (Time domain EM Zamana bal EM) VLF (Very low frequency ok dk frekans) AMT (Audio MT Doal kaynakl MT) CSAMT (Controlled source AMT Kontroll kaynakl MT) GPR (Ground Penetrating Radar Yer radar) FDEM S kaynakl anomalileri lmede kullanlr. Vericiden verilen (sinsoidal) frekans sabittir, Alcda bir faz farkyla (sinsoidal) frekans kaydedilir. HS = Alc halkadaki ikincil manyetik alan HP = Alc halkadaki birincil manyetik alan = 2f = asal frekans f = frekans (Hz) 0 = Serbest ortam geirgenlii = yer iletkenlii S/m (SI siemens/m, zdiren: /m) s = halkalar aras mesafe (m)

FDEM Tabakal ortamda etkili aratrma derinlii dipol yntemine gre deiir. Yatay halka dipol kaynanda aratrma derinlii: halkalar aras mesafenin 0.25 to 0.75 kat, Dikey halka dipol kaynanda aratrma derinlii: halkalar aras mesafenin 0.5 to 1.5 katdr. Genelde kullanlan halkalar aras mesafe 1 m, 3,66 m, 10 m, 20 m, ve 40 mdir. Yatay halka Dikey halka E eksenli halka McNeill 1990 FDEM FDEM FDEM Benson, Glaccum, and Noel, 1983 FDEM FDEM FDEM TDEM TDEM e(t) = tek sarml, 1m2 alanl bir alc halkann kaydettii voltaj k1 = sabit M = belli alanl bir vericinin rettii akm = yer iletkenlii (siemens/m = S/m = 1/m) t = zaman (sn) a = elektrotlar aras mesafe (m) = rezistivite zdiren (m) I = akm V(a) = llen potansiyel TDEM TDEM TEM TEM TEM TDEM

TDEM VLF VLF yntemi askeri amalarla farkl lokasyonlara yerletirilmi olan kuvvetli radyo vericilerinin yayd radyo frekanslarn kullanr (Klein and Lajoie, 1980). Radyo iletiim terminolojisinde, VLF ok kk frekans (very low frequency) anlamna gelir, 15 25 kHz frekanslar ifade eder. Jeofiziksel yntemlerde kullanlan frekans aral iin aslnda bu deerler ok yksek frekanslar ifade eder. Bir uzak VLF vericisinden yaylan alan, yatay tabakalanmal veya homojen olduunu varsaydmz yeryznde hareket eder. Herbiri yaylm ynne dik, dikey bir elektrik alan bileeni ve yatay bir manyetik alan bileeninden oluur. VLF yntemi, bu bileenlerdeki lokal ve s derinlikteki sreksizliklerin oluturduu anomalileri kaydetme prensibine dayaldr. AMT CSAMT Dnyann manyetosferinde ve iyonosferinde, gne rzgarlar ve dnya manyetik alannn gnlk deiimleri gibi doal, dk frekansl manyetotellrik alanlar geici deiiklikler meydana getirirler.

Bu deiiklikler yerde alternatif tellrik akmlar meydana getirirler. Kresel elektrik frtnalar sonucu oluan yksek frekansl sinyaller de bunlara eklenir. MT yntemler bu doal kaynakl MT alan ve akmlarn yeralt rezistivite deiimlerini aratrmada kullanrlar. Buna karn bu doal kaynan g ve yn balamndaki sorunlu durumu nedeniyle her istasyonda lm uzun sreler boyunca alnmak durumundadr. AMT CSAMT Doal kaynakl MT ve Ses frekans (Audio) MT gibi Manyeto-telluric aratrma teknikleri, doal olarak oluan manyetotellrik alanlarn manyetik ve elektrik bileenlerini kullanr.