Güzellik tarih boyunca binlerce yıldır felsefecilerin tanımını bulmaktazorlandıkları bir konu olagelmiştir. “Güzel”in ne olduğu konusunda Plato’dan berigüzelliğin kişisel olabileceği veya kültürel olarak değişebileceği gibi pek çok farklıteoriler ortaya atılmış olmasına karşın, bunların hiç biri bilimsel, nesnel temelleredayanan teoriler olmamıştır. Charles Darwin (1809-1882)’in Evrim Teorisi, ölümününüzerinden çok uzun bir zaman geçmesine rağmen psikoloji, antropoloji, sosyoloji gibialanlarda pek çok yeni araştırma ve teoriye temel teşkil etmektedir. Güzelliğin cevabının nesnel olabileceği ve evrimsel süreçte genlerimize kodlanmış evrensel bir güzellik anlayışı olabileceği bilinen paradigmalarıalt üst edebilecek bir yaklaşım olup, estetik, sanat ve eğitimde yepyeni çıkarımlara sebep olabilecektir.
Ayn ekilde, fiziksel olarak doayla ve hayvanlarla mcadele etmek zorunda olmayan erkek Survival iin eskiden gereken fiziksel zelliklere gittike daha az ihtiya duymaktadr. Bunu elbetteki daha az Hayatta Kalabilme Deeri veya Soyunu Devam Ettirebilme deeri eklinde dnmek doru olmaz. Modern hayatla birlikte sadece Hayatta Kalabilme ve Soyunu Srdrebilme Deerleri biim deitirmektedir. Doayla ve hayvanlarla mcadele etmeyen erkek bugn baka eylerle mcadele etmek zorundadr. Mcadelenin ekli ve artlar deimitir o kadar. Soyunu devam ettirebilmek iin gereken seksel seilim srecinde kadn erkeklerin byk ounluuna gre daha fazla avantaja sahiptir. Evrimsel srete gelitirdiimiz adaptasyonlarn bir ksm cinsiyetler arasnda da farkllklar ortaya karmtr. Mesela, kadnlar ocuk bytmeye daha ok ilgili, grsel detaylar hatrlamaya daha yatknken; erkekler, fiziksel olarak daha agresif, yn bulma duygular
id: 52560c90724d699ad54248bbbac5b793 - page: 9
3. Bir evrimsel adaptasyon ekli olarak gzellik ve haz Evrimsel psikolojideki yakn dnem ilerlemeler nda sanatn kltrler aras ve evrensel zelliklerini anlamaya ynelik yaklamlar ortaya kt. Evrimci psikoloji nda bu yaklamlar, insann psikolojik ve kltrel hayatn, bir tr olarak nesiller boyu evrimleerek miras ald genetik btn erevesinde anlamaya ynelik admlardr. Evrimci Psikoloji, Darwinin evrim teorisini insan ilikilendirmektedir. ruhunun alma mekanizmalarna kadar zellikle, Evrimci Psikoloji, bizim zihinsel kapasitemiz, eilimlerimiz, ve indirgeyip, 9
id: cb01d25e1390c9d793eb1434a10ef7b8 - page: 9
ulakbilge.com Baak, Rasim. Darwinci Gzellik Kuram. Ulakbilge 4.7 (2016): 1-18. arzularmz Buzul andan beri, yani son iki milyon yllk srete gelitirilmi adaptasyonlar olarak inceler (Barkow, Cosmides, ve Tooby, 1992). Zihnimizin bu zellikleri en son ekline yaklak 10 000 yl nce tarmn ve ehirlerin ortaya k (Holocene) ile birlikte ulamtr. Bu dnemden sonra insan beyni evrimsel bakmdan ciddi bir deiim gstermemitir (Mithen, 1996). Evrimci anlay, insan beynini doduunda bo ve kltrel olarak ekillendirilebilir bir yap olarak gren anlayn tersine, doal ve seksel seleksiyon sreleri neticesinde genlerimize kodlanm barndrdmz bir takm zelliklerimiz olduunu savunur. Evrimci psikoloji, bo ve ilenilebilir insan beyni yerine svire aks metaforuyla aklanan teoriyi benimser. Bu teoriye gre, tpk bir svire aks gibi insan beyni, zel bir takm amalara ynelik adaptasyon sreciyle gelitirilmi aralar ierir (Dutton, 2003).
id: ef73f71fa91e62f1ffc8e56da3669784 - page: 9
Adaptasyon evrim srecinde rastgele mutasyon ile kazanlm ancak sonraki nesillerin hayatta kalabilme ansn artrabilecek baz zelliklerin, kullanll dorultusunda korunmas ve genetik olarak nesilden nesile aktarlmas ilkesine dayal hayatta kalabilme deerini (survival) artran bir sretir. Gzellik deneyimi, tpk dierleri gibi bu Darwinci adaptasyon ekillerinden bir tanesidir. Gzellik, sanat eserlerinin ve elenceye ynelik eserlerin yaratlmas ve beenilmesi srecinde ortaya kan ve younlaan evrimsel anlamda adaptif bir sretir. Bilindii gibi evrim, balca iki temel ile yrmektedir. Bunlardan birincisi; rastgele mutasyon ve mekanizma kazanlan zelliklerin seici biimde korunmasyla gerekleen, bizim temel anatomimiz ve fizyolojimizle birlikte, pankreasn, gzn veya trnaklarn evrimiyle aklanabilecek doal seleksiyondur. Doal seleksiyon ayn zamanda birok gnlk ve basit ani duygu deiimlerini ve temel reaksiyonlar da aklar. rmekte olan etin iren gelen kokusu gibi, ya da ylan korkusu gibi, veya uurumun kenarnda duruldu
id: 2a2d0bd25c602b37aad98f45582f2558 - page: 10