Her eyden te, kukucu bizim kendimize ilikin ve daha da zel olarak bakalarnn (dinin nde gelenleri, politikaclar, doktorlar, devlet yetkilileri, ticari pazarlama vb.) ihtimamna ynelik olarak gelitirdiimiz gnlk gvenin geerliliine meydan okuma abas iindedir. Bu meydan okumay sonuna kadar gtrmek ister: Kukucu iin, hibir ey kutsal kabul edilmemelidir. nk ancak ok deer verilen inan ve varsaymlarn sorgulanmas ve yeniden sorgulanmas yoluyladr ki ilerleme mmkn hale gelir. Bu ekilde yaratlan ivme, bizi Doru bilgiye ulatrmaktan ziyade daha doru bilgiye doru bir hareketi salar. Doru bilgi, Popper gibi birok dnr asndan hibir zaman eriilemeyecek bir ey olabilir. Felsefenin sorularmza ve dn tarzmza yol gstermesinin nemi de buradan gelir. LEIBNIZ, GOTTFRIED WILHELM (1646-1716)

Gottfried Wilhelm Leibniz muazzam yeteneklerini saysz disiplinde kulland: felsefe, tarih, dil, jeoloji. Matematikte kalkls icat etti (Newtondan bamsz olarak, ama fikirlerini daha nce yaynlad). Bugn hl onun notasyonunu kullanmaktayz. 1673te Londradaki Kraliyet Akademisine bir hesap makinesi gsterince dernee ye olarak kabul edildi. Meslei avukatlkt. Hanover sarayna danman, diplomat ve tarihi olarak hizmet etti. Hayat sresince Teodise baln tayan tek bir kitap yaynlad, ama yaynlanm makaleleri ve yazmalar da ok hacimli ve ok etkiliydi.

Erken aamalarda amalarndan biri mant, ilikileri analiz edebilmek amacyla bir semboller sistemine indirgemekti. Bu tr formel mantn teki konulara da geniletilebileceini ve byle-ce onlarn ieriine de k tutulabileceini umuyordu. Bu gr 20. yzylda Oxford felsefecilerini, zel olarak da Bertrand Rus-seil heyecanlandrmtr. Katolikleri Protestanlarla birletirmeyi denedi. Bu baarszla uraynca Luthercilerle Calvincileri birletirmeye alt. Ayn zamanda birleik bir Avrupay hayal ediyor, birliin prenslerini aralarndaki uyumazlklar gidermek iin biraraya gelirken hayal ediyordu. 17. yzyln korkun savalarndan sonra, birka dnr bir nevi pax romana yaratmaya aba gsterecekti (Rousseaunun kar kt Abbe Saint-Pierre de bunlarn arasndayd). Bunlar bu giriimleriyle daha sonra Avrupa Birlii haline gelecek eyin politik tohumlarn atm oldular. Savalarn planlamakta olan Fransa Kral XIV. Louis bu fikre hi ilgi duymad. Kendi imparatorluunu geniletmekle megul olan Rus ar Byk (Deli) Petro da kaytsz kald. Ama Leibniz herkes arasn

Eletirel yaklaanlar Leibnizin felsefesini oluturann ne olduu konusunda farkl fikirlere sahiptir. Bunda bu felsefenin ok geni bir alana yaylmasnn ve tutarl biimde ele alnmasnn glnn de rol vardr. Burada iki popler fikir zerinde duracaz: Her eyin, monad ad verilen basit tzlere ayrtrlabilir olduu fikri ve Tannnn dnyay varolabilecek btn dnyalarn en iyisi olarak ekillendirdii fikri. Teodise kitabnda ktlk konusunu ele alr. Dnyada ktlk ieren, korkun olaylarn oluyor olmas, Tannnm her bakmdan iyiliksever olduuna inananlar iin her zaman mantksal olarak dikenli bir konu olmutur. Kt fiiller bu nermeyle eliir: Ya Tanrnn her bakmdan iyiliksever olduu fikrini reddetmek ya da kt eylerin kt olarak betimlenmesinden vazgemek zorundayzdr. Leibniz ilk yolu seer: Tanr ahlaken mkemmeldir, o zaman onun evreni de yle olmaldr. Herhangi bir olayn olabilmesi iin yeterince bir neden olmaldr. Yani hibir ey baka trl olamyor olmaldr. Evren Tanrya