Türkiye, tarih boyunca birçok medeniyetin beşiği olmuş ve bu coğrafyada farklı kültürlerin, dillerin ve geleneklerin iç içe geçtiği bir mozaik oluşturmuştur. Dolayısıyla şu an üzerinde yaşadığımı toprakların tüm mekansal organizasyonlarını ve kültürel mirasını oluşturan unsurlardan biri de kuşkusuz göçlerdir. Anadolu'nun göç tarihi, onun sadece coğrafi bir sınırla değil, aynı zamanda farklı medeniyetlerin, etnik grupların ve dinlerin buluşma noktası olmasıyla da derinlemesine bağlantılıdır.Ele alacağım blog yazıları serisi, Anadolu göç tarihine bir bakış sunmayı amaçlamaktayım. Fakat burada belirtmem gereken husus Anadolu göç tarihi neredeyse insanlık tarihi kadar köklü bir geçmişe sahip olduğu için bir zaman sınırlaması getirmek veya günümüze daha yakın bir dönemden başlamak gerekiyor. Bu noktada ilk bakışta, Osmanlı'nın kuruluş süreci ve daha öncesinde Anadolu'nun Türk iskanına sahne olduğu döneme odaklanmak isabetli bir yaklaşım olacaktır. Daha sonra Osmanlı Devleti dönemi boyunca göçlerin rolünü ele alacak ve modern Türkiye'nin kuruluş sürecindeki büyük nüfus değişimlerini inceleyeceğiz. Bu seride, Türk iskanıyla birlikte başlayan göçlerin kültürel, ekonomik ve siyasi açılardan Anadolu'nun nasıl şekillendirdiğini keşfetmeyi hedeflemekteyim.Her bir yazıda, farklı bir dönemini ele almakla birlikte spesifik bir nüfus hareketliliği sürecini ele alacak, bu dönemdeki etkileşimleri ve değişimleri anlamaya çalışacağız. Anadolu'nun tarih sahnesindeki bu renkli ve karmaşık göç öyküsü, sadece bir ülkenin değil, aynı zamanda küresel tarihin de önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Haydi, Anadolu'nun göç tarihine dair bu ilginç yolculuğa birlikte çıkalım.
Mslman mistik tarikatlarnn oluumunda Trk-Mool amanizminin etkilerinin bulunduunu ve bu balamda Orta Asya'dan gelen aknlarla birlikte Anadolu'ya yeni dini akmlarn yayldn ifade edebiliriz. Bahsetmek istediim derviler ise, kendi topraklarnn geleneklerini, dini adet ve ritellerini beraberlerinde getiren insanlardr. Bu grupta, Trk-slam lkelerinden Anadolu'ya doru gerekleen g dalgasn ynlendiren giriimci kafile liderleri, bu iskann nclerini oluturan koloniler ve yerletikleri yerlerde hanedan kuran soy ve mevkii sahibi nemli kiilikler bulunmaktadr. Bu dervilerin dini ve evrensel anlaylar, daha nceki Trk blgelerinden gelen gmen kitlelerinin getirdii dini ve evrensel anlaylarla paraleldir ve mridleri genellikle kendi aile ve soy balarna mensuptur. Bu nedenle, Anadolu, bu unsurlar sayesinde ayr bir organizasyon ve geleneklere sahip insan topluluklaryla birlikte, getirdikleri dini ve mistik akmlarn da birleimine sahne olmutur. Onlar, yeni bir dnyaya yerleen halk kitleleri iin toplumsal ve siyasal
id: 90d7670591c3cd776b9c528db684e313 - page: 2
Burada, ne Anadolu din tarihinden ne de farkl tarikatlerin benzerlik ve farkllklarndan bahsetmeyi amalamyorum. Alaka olan ey, Osmanl mparatorluu'nun kuruluu meselesini anlamak iin srarla zerinde durduumuz bu batya doru yaplan aknlarda, dervilerin ve zaviyelerin birer temsilci ve nc gibi grnmelerinden kaynaklanyor. Yani bu dervi kimselerin ftuhat erevesinde yapm olduklar organizayonlar simlerini birok kye veren, kendi elleriyle da balarnda yer aan, ba ve bahe ileriyle uraan derviler; srekli olarak batya doru ilerleyen ve benzerlerini douran zaviyeler, bu zaviyelerin savaa giden,
id: ead60f1c64d92fe89396b425b224dec6 - page: 2
zellikle daha ok yar gebe Trkmenler arasnda faaliyet gstermeleri, kylerde yaamalar, tarm ileriyle uramalar ve toprak amak iin dalara ve bayrlara ynelmeleri, bu ilgiyi daha da glendirmektedir. Gerekten de, dervilerin ehirlerdeki tekkelerde ibadetle megul olan ve sadaka ile geinen benzerlerinin aksine, srekli olarak krlara, bo topraklara yerleen ve henz devlet memuru veya aylk alan bir konuma gelmemi olan bu dervilerin yaam tarz ve onlar bu blgelere ynlendiren glerin anlam anlalmaya deerdir.
id: 185b73220f2497336acc2a879f3f1d8d - page: 3
nun bat blgelerine yerlemitir. Yeni gelen dervi gmenlerin bir ksm, gazilerle birlikte toprak kazma ve fetih faaliyetleriyle megulken; bir ksm da o blgelerdeki kylere veya tamamen bo ve ssz yerlere yerleerek, mridleriyle birlikte tarm ve hayvanclkla uramlardr. Gerekten de, o dnemde din cemaatler her yerde karlalan unsurlard ve zellikle bo araziler zerinde kurduklar zaviyelerle birlikte nemli kltr, imar ve din merkezlerine dntrmlerdir. Bu zaviyelerin snrlarn tesine geip yerlemi olmalar, hareketlerini kolaylatran faktrlerden biri haline geliyordu.
id: abbc13d7e7c7d594134597ade037e8a7 - page: 3