Bu cisim ierisinde birok kez sorulmu ve yaylan elektromanyetik enerjinin (ayn zamanda cismin duvarlaryla termal dengede) ok kk bir ksm cismin zerindeki delikten szar. Szan bu radyasyon (n/elektromanyetik enerji) kayt edilerek siyah cisim yapm olduu emisyon/ma spektrumu elde edilebilir. J. Stefan (1879) da deneysel olarak bir cismin termal denge scakln (T) cismin yapt toplam emisyon gcne (birim alan bana saniyede yaylan enerji, J/(m2.s) = W/m2 cinsinden) balayan bir deneysel bant buldu (P = T4, burada bir sabit) ve Stefan yasas olarak adlandrld. Ludwing Boltzmann bu yasay teorik olarak aklamasyla da StefanBoltzmann yasas olarak da bilinir ve eitlikteki sabitede () Stefan-Boltzmann sabiti denir deeri ise 5.67x10-8 W/(m2.K4). rnek: Gnein yzey scakl 5700 K olduuna gre a) Gnein yayd g ne kadardr?

zm : (a) Gneten yaylan birim yzey aln bana g Stefan-Boltzmann Yasas ile verilir: P= T4 = (5.67 x 10-8 W/m2.K4) (5700 K)4 = 5.98x107 W/m2 (b) Gnein yayd toplam gc (P(top): P(top) = (Gnein metrekare bana yayd g)(Gnein yzey alan) ile hesaplanabilir. Gne yarap 6,96108 m ise alan A = 4R2 = 4 (3,1416) (6.96x108 m)2 = 6.08x1018 m2 dir. P(top) = P.A = (5.98x107 W/m2)(6.08x1018 m2) = 3,6x1026 W Siyah cisim deneyinden elde edilen ikinci nemli sonu Wien tarafndan yaplm olup ve Wien kayma yasasdr. Wien yasas, belirli bir scaklkta bir cisimden gelen emisyon spektrumunun noktasna karlk gelen dalgaboyu ile cismin termal denge mutlak scakl ters orantldr ve u eitlik ile verilir: max.T = b = 2.89103 m.K Bu eitlikteki sabit, Wien kayma sabiti olarak bilinir. rnek: Gne'in yzey scakl 5700 K ise, gne radyasyonunun maksimum younluuna

zm: Yukardaki denklemde T yerine 5700 K koyarsak, max = 0.0029 m.K/5700K = 5.1 107 m = 510 nm olarak bulunur. rnek: Yzey scakl 32 C olan bir cism: a) Nekadarlk bir g (W/m2 cinsinden) yayar? b) Yayd emisyon spektrumunun maksimum noktasna karlk gelen radyasyonun dalgaboyu nedir? zm: a) P=.T4 =(5.67108 W/m2.K4)(305K)4 = 491W/m2 b) Maksimum pike karlk gelen n dalgaboyu: max = (2.898103 mK)/T=2.898103 mK/305K = 9.5106 m = 9500 nm. Wien Danm Yasas William Wien termodinamii kullanarak ideal bir siyah cismin d dalgaboyu aralndaki spektral enerji younluu iin u eitlii elde etti: u(,T)d = Af(,T)d/5 Wien f(,T) fonksiyonun davran eklini bulmak iin siyah cisim emisyon spektrumu ile Maxwellin enerji danm fonksiyonunu karlatrarak f(,T) fonksiyonun exp(-a/T) eklinde olduu sonucuna vard. Bylece, Wien siyah cismin yaymlad spektral enerji

u(,T)d = A.exp(-a/T)d/5 Bu eitlik ayn zamanda Wien danm yasas olarak da bilinir. Bu eitlikteki kk-a ve bykA birer sabittirler. Wienin bu eitlii deneysel olarak elde edilen enerji younluu spektrumunun ksa dalga boylarndaki ksm ile iyi uyum salarken, uzun dalga boylarnda nemli lde sapma gsterir. Rayleigh-Jeans Yasas Lord Rayleigh ve J.H. Jeans klasik fizik yasalarn kullanarak siyah cisim d dalgaboyu aralndaki spektral enerji younluu iin denklem tretiler. u(,T)d = 8kTd/4 Bu eitlik uzun dalgaboylarnda deneysel verilerle olduka uyumlu iken ksa dalga boylarnda belirgin bir uyumsuzluk gstermektedir. Rayleigh-Jeans yasasnn teorik ngrs ile birlikte siyah cisim ma spektrumunun deneysel bir grafii aadaki ekilde gsterilmitir. Uzun dalga boylarnda Rayleigh-Jeans