Bizde ise durum genellikle yle oluyor. Bizim yatrmclarmz ini ve klar ok sk takip ettikleri iin paralarn bir hisse senedinde ok fazla tutmuyor. Pek ok irket de, yeri ve 24 zaman gelir de bu kd daha pahal bir biimde yeniden satn almas gerekirse diye, Borsada bulunan hisselerinden gelen paray sermaye yatrmna ynlendirmiyor bile. Yani, Borsadan elde ettii nakit giriini retim tesisi, Ar-Ge, cihaz veya ara alm gibi yollarla deerlendirmekten kanmak zorunda kalyor. Yoksa, ani bir dalgalanma annda satlamayan katlar mthi bir deer kaybna uruyor ve irket de genel anlamda deer ve prestij kaybetmi oluyor. ABDde ise durum byle deil. Her ne kadar yatrmclar zgrce kat alp satabiliyorlarsa da, bizdeki gibi speklatif ve ani hareketler pek de beklenmiyor. Zaten ok ama ok byk bir ilem hacmine sahip olan sermaye piyasalarn maniple etmek de son derece zor, hatta neredeyse imknsz. Bu durumda, bu para ak retim ve geliime ynelik, uzun vadede daha

Eer Borsa ilemlerini takip etmeyi seviyorsanz ve finansal bilgi ve grgnz artrmak istiyorsanz, ABDnin en byk 30 hissesinin takip edildii DIJA (Dow Jones Industrial Avarage Dow Jones Endstri Endeksi) rakamlarn ve hareketlerini takip edebilirsiniz. lginizi ekeceini dnyorum. Amerikada Ticaret Ahlak Yukardaki sayfalarda daha nceden de birka defa tekrar ettiim gibi, ABDde uygulanan serbest giriim sistemi ve zgrlkler ortam, Dnyann geri kalan iin gzel bir rnek tekil ediyor. Hem bireyler, hem de irketler, rekabete ak ve her zaman daha iyinin kazand bir ortamda kozlarn paylayorlar ve yarattklar yenilikler ve gsterdikleri abalar orannda da byyor veya kazan salyorlar. Bununla birlikte, bu serbest ve zgrlk ortam, kanun koyucu ve uygulayclar tarafndan net bir biimde denetleniyor, kontrol altnda tutuluyor ve srekli bir biimde gzlemleniyor.

rnein gda sektrnde alan bir iletme, bir sene ierisinde pek ok kez son derece detayl bir biimde denetleniyor ve asgari standartlar mutlaka karlamas salanyor. Eer karlamyorsa, hibir zr kabul edilmiyor. Yani, fairplay ortamn salamak son derece sk denetimler ve takip gerektiriyor. Dediim gibi, bu lkede, her konuda, standartlar ok ama ok nemli. Standartlarn altnda bir i yapacaksa bir kimse, buna asla izin verilmiyor. Bir baka rnek vermek gerekirse, altyap ileri yapan bir inaat firmas, yapmas gereken her eyi yapmadan kesinlikle parasn 25 alamyor. Her hareketi adm adm takip edilen bu iletmelerin malzemeden almas veya bir eyi yapm gibi gstermesi neredeyse imknsz. Eer yakalanrsa da, bunun cezasn ticari hayatyla dyor. Ksacas, bizdeki tabiriyle, neyse o!. Ksa yollar denemek, hukuu

Sadece alan ve daha iyi olan kazanyor. Daha dorusu, doru yerde, doru zamanda, doru ii yapan kazanyor. Buradaki en nemli unsur, her ne artta olursa olsun, doru olan yapmak. Hkmetin ekonomiye mdahaleleri sadece kontrol mekanizmalar ve denetimlerle deil tabii ki. Drt ana balk altnda inceleyebileceimiz alanlarda, yneticiler dzenleyici ve tempoyu ayarlayc rol oynuyorlar. Haydi beraber bu alanlara gz atalm: stikrar ve Byme Daha nceki blmlerde akladm srekli deiim ve geliim prensibi kapsamnda, yneticiler, her zaman iin bymenin salanmas ve korunmas ynnde adm atyorlar. Harcamalar ve vergi oranlarn dzenleyerek, para arzn ve maliye politikalarn yneterek ve kredi kullanmlarn kontrol ederek istikrar ve bymenin kontroll ve salkl bir ekilde ileri istikamette devamn salyorlar. Dzenleme ve kontrol