Sokrates’in Savunması ve Batı Siyaset Felsefesinin Kuruluşu fırat mollaer
Sokratesin erdem zerine bir diyalog olan Menonda da bunu vurgular: Ben retmenin olmadn fakat hatrlamann olduunu sylyorum (Platon, 2018: 45). Sofistlerin aksine, erdemin retmeni olmadndan, ilk adm, kendi bilgeliini kantlamak deil, genel bir bilgisizlik (doksa) durumunu ortaya koymaktr. Ne var ki, btn bu aratrma sreci Sokratesi yeni dmanlar edinmekten alkoymaz. nk yle ya da byle, var olan bilgi ve bilgelik anlaylarn sorgulamakta, hem de bunu polisin egemenlerini tartmalar izleyen halka kar kk drecek biimde yapmaktadr. i 22 Platonda -yaznn sonunda ele alacamzhakikatin (altheia) varl ve hatta imkn doksa ve episteme arasndaki
id: bb767f0d7e774dd5172945861813752e - page: 12
40 Bursa Uluda niversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakltesi Dergisi Bursa Uluda Journal of Economy and Society, 2023, 42(1):29-54 batan yokua srecek olan ey, Platonun kurgusunda, Sokratesin gittii ilk grubun (demokratik) siyasetiler olmasdr (Strauss, 2018: 132). Atinann demokratik rejimi Sokratesin ada olan Periklesin ynetiminde siyasetin alann geniletmiti. Demokratik rejim siyasi makamlar soylularn elinden alarak daha nce siyasetin znesi olmayan geni halk kesimlerini siyasete ekmiti. Perikles (M 495-429) dneminde rejim daha da demokratiklemi, halk kitlelerinin kendilerine gvenleri artt gibi, baz yeni yetkileri de devralmlard (Aristoteles, 2018: 31) Bylece siyaset gitgide merkezi faaliyet haline gelmi ve siyasetiler kalc bir toplumsal stat kazanmlard. Dolaysyla Sokratesin bilgeliini sorgulad siyaseti figr Atinann en fazla nfuz sahibi kiilerine iaret eder.
id: dd3b0c5439e3d6217192db4c0da1fb9c - page: 12
Sokratesin felsefesinin z, kanksanm deer yarglarnn bilgi-bilgelik asndan gzden geirilmesi ve eletirel bir srete yeni yarglarn oluturulmasdr. Sokratesin felsefesinde eletiri (kritik) kelimesinin kaynandaki yarg ve akln yargs sonucunda oluacak bir balang adm (krinein) temeldir. Krinein bu anlamyla hakikatin ne srlmesinin yeni bir tr olmutur (Foucault, 2016: 98). Sokrates bu nedenle tannm siyasetilerin yanna gider. Karlama sonrasnda onlarn toplumsal olarak bilge sanlmasna karn hakikat asndan bilge olmadn anlar. Herkes tarafndan kabul edilmi olan tepetaklak ettiinden pek ok dman kazanr. Sokratese ynelik mahkemeye varacak dmanlklarn nedenlerinden biri Atinann muktedirleri haline gelen demokratik siyasetileri sorgulamas olmutur. Dikkat ekici olan, Platonun Sokratesin siyasetilerle karlamasn ayrntl bir biimde anlatmamasdr. Savunmay aklamak zere Alkibiades diyaloguna bakarsak, Sokrates, siyaseti kariyeri yapmak isteyen Alkibiadese kendisiyle ilgilenmesi gerektiini, bylece kent-devletle nasl il
id: fffc72723b8b790af29b4ef8e1a65b09 - page: 13
Foucault, 2015: 377). Atinann nl politikaclarndan Alkibiades ile girilen diyalog Sokratesin bu snfa bakn anlamak asndan temsil bir deer tar. Sokrates Alkibiadese dnerek yle der: En kt bilgisizlik iindesin sevgili dostum te bunun iin de hibir ey renmeden devlet ilerine atlyorsun Ama byle davranan yalnz sen deilsin, ilerimize bakanlarn ou byle. Diyalogun devamnda konu Periklese ve dolaysyla demokratik rejime gelir: Peki, imdi syle bakalm: Perikles kimi bilge kld? (Platon, 1997a: 49). Sokratese gre egemen siyaset anlaynn sorunu, toplumsal ve ekonomik zenginlik uruna kiiyi mutlulua (eudaimonia) asl ulatracak eyi, yani kendiyle ilgilenme, kendini bilme ve erdemi dlamasdr (1997a: 89). Sokratesin politikaclarla tartmadaki konumu, politik bir parrhesia veya politik bir dorulama deil, ethosun bir ilke olarak temele konulmasna dayanr. Sokratesi parrhesia, kendiyle ilgilenmenin kent-devletle ilgilenmenin en iyi yolu olduunu varsaydndan, hakikati syl
id: 97d0bc8a35655af6d818b74f8f7a9042 - page: 13