Matbaanın Ön Sözü “Basmacı İbrahim Efendi” Müteferrika Sergisi Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi Selçuklu Müze ve Sergi Salonu’nda 7 Eylül Salı günü açılıyor. Sergide ilk Türk matbaası olarak tarihe geçen Müteferrika Matbaası’nın öyküsü eserlerle yansıtılmıştır.Sergi içeriğinde Müteferrika Matbaası’nda basılmış, Türkiye’nin farklı kütüphane ve arşivlerinde bulunan yirmi iki ciltten oluşan on yedi önemli eser, İbrahim Müteferrika’ya ait yazma eserler, Osmanlı matbaasının kuruluş sürecini, kurucu kadrosunu ve dönemin tasavvurunu ortaya koyan arşiv evrakları ve İbrahim Müteferrika vefat ettikten sonra Müteferrika Matbaası’nda basılan eserler bulunmaktadır. Bu eserler ilk kez bir araya getirilmiştir. İslam dünyasında bir Müslüman tarafından işletilen ilk matbaa olma özelliği taşıyan Müteferrika Matbaası’nın ilim tarihimizde üstlendiği görev ortaya koyulmuştur.
Beydilli, Kemal. ki brahim: Mteferrika ve Halefi. stanbul 2019. Duverdier, Grald. lk Trk Basmevinin Kuruluunda ki Kltr Elisi: Savary de Brves ile brahim Mteferrika. (ev. T. Acarolu). Belleten 215, (Ankara 1992), 275305. Edibe, Birsen. XVIII. Yzylda stanbulda Matbaann lk Kuruluu zerine Dokmanlar. Trk Ktphaneciler Dernei Blteni, XI/1-2 (1962). Sabev, Orlin. I. Mahmud Dneminde Mteferrika Matbaas. Glgelenen Sultan, Unutulan Yllar, I. Mahmud ve Dnemi (17301754). (Ed. Hatice Aynur). stanbul 2020, 456-470. Sarcaolu, Fikret ve Cokun Ylmaz. Mteferrika: Basmac brahim Efendi ve Mteferrika Matbaas. stanbul 2008. Ylmaz, Cokun. Hezarfen Bir ahsiyet: brahim Mteferrika ve Siyaset Felsefesi. stanbul Armaan IV. stanbul 2000, 258-333. 43 YRMSEKZ ELEBZDE MEHMED SAD PAA (. 1761) 46 YRMSEKZ ELEBZDE MEHMED SAD PAA (. 1761) ERHAN AFYONCU *
id: d8948294bc863792cedd8d9a7cbc40bd - page: 42
Osmanl brokrat ve Fransa elisi Yirmisekiz elebi Mehmed Efendinin oludur. stanbulda doan Mehmed Said, babasnn mesleini takiben Osmanl brokrasisinde almaya balad. Sadret Mektub Kaleminde memuriyet hayatna balayp, burada halifelie kadar ykseldi. Babasnn Paris elilii srasnda onun kethdas olarak Fransaya gitti. Merakl ve giriken bir ahsiyet olan Mehmed Said, Pariste babasndan daha ok dolap evre edindi ve Fransay dikkatli bir biimde gzlemledi. 1721de Trkiyeye dndkten sonra matbaayla ilgili almalara balad. 1724ten itibaren brahim Mteferrika ile birlikte matbaa almalarndaki mesaisi younlat. Fransadan Karadeniz ve ran haritalar getirmiti. brahim Mteferrika, 1137de (1724-1725) Karadeniz Haritasn Trkeye evirerek bast. Mteferrika ile Mehmed Said Efendinin i birlii yapmas sonucu 1727 Temmuzunun balarnda dnemin padiah III. Ahmedin ferman ve eyhlislam Yeniehirli Abdullah Efendinin fetvas ile ilk Trk matbaasn kurma izni alnd.
id: 62c8d9d19fb23fdcf46dc8e014509827 - page: 46
Matbaa faaliyetteyken Mehmed Said Efendi hacegnla, yani st dereceli memurlar snfna ykseldi. 14 Mays 1729-1 Mays 1730 tarihleri arasnda Bursa mukataacl, 1 Austos 1730-3 Ekim 1730 tarihlerinde kk kale tezkirecilii grevlerinde bulundu. 1730 Ekiminin sonlarnda I. Mahmudun clusunu Milli Savunma niversitesi.
id: 7a1a6c24d8ad9477a76d6db73255d8b9 - page: 46
Mehmed Said memuriyet hayatnda ykselip ilerinin younlamasyla matbaaclktan ayrld. Matbaann iletmesi 1732 sonlarnda tek bana brahim Mteferrikaya verildi. Yirmisekiz elebizde, 1732de ksa bir mddet kk ruznmeci oldu. Ardndan I. Mahmudun clusunu tebrik iin gelen Rus elisi erbatofa karlk fevkalde eli sfatyla nce Rusyaya ve oradan sefaretle svee gitti. svee grnrde XII. arla verilmi paray tahsil iin gnderilmiti. Ancak eliliinin asl sebebi sve ile Rusya arasnda bir ittifakn yaplp-yaplmadnn aratrlmasyd. svein mal durumunun bozukluu sebebiyle XII. arln borcunu tahsil edemedi. Fakat onun gayretleri neticesinde daha sonra Osmanl-sve ittifak gerekleti. sveten dnerken Lehistandan geti ve Rusya-Lehistan ilikilerine dair malumat toplayarak 28 Eyll 1733te stanbula dnd.
id: 03105dbba55e9d401043779ed6b9a14e - page: 46