Bu gen hanm, birka gn iin<meceini biliyoMfe Ama bunu bilmesine karn, olduka neeliydi. Kaderin beni bylesine ar bir ekilde ezmesine minnettarm," dedi. Daha nce mark bir insandm ve tinsel baarp Biddiye almyordum. Bara kann penceresinden dary gstererek, u aa, yalnzlm paylaan tek dostum, dedi. Pencereden, bir kestane aacnn sa dece bir daln grebiliyordu; daim zerinde iki iek amt. Bu aala sk sk konuuyorum, fcledi. ardm ve szlerinmeye yormam gerektiini bilemedin! Hezeyan m yayonJ^Ara sra halusinasyon (yanlsama) m geiriyordu? Kaygyla, aacn kendisine karlk verip vermediini sordum. Evet, dedi. Ona ne sylyordu? Gen bayan yantlad: Bana, Buradaym. Bura

Bir tutuklunun isel znn (benliinin) durumunun nihai sorumlusunun, sralanan ruhsal-fziksel nedenlerden ok, zgr bir karar olduunu sylemitik. Tutuklular zerindeki psikolo jik gzlemler, sadece ahlki ve tinsel zlerine ynelik isel ba larnn zayflamasna gz yumanlarn, sonunda kampn yozlat rc etkilerinin kurban olduunu gstermitir. Dolaysyla ortaya kan soru udur: Bu i ba oluturan ey ne olabilir ya da ne olmaldr? Eski tutuklular, deneyimlerim yazarken ya da anlatrken, en can skc etkinin, bir tutuklunun, tutukluluunun ne kadar s receim bilmemesi olduunu kabul etmektedir. Serbest brakla ca gn iin bir tarih verilmemitir (bizim kampta bu konuda konumak bile anlamszd). Aslna baklrsa tutukluluk sresi, belirsizliinin yam sra snrszd da. nl bir aratrmac psiko log, toplama kampndaki yaamn, geici bir varolu olarak ad landrlabileceine dikkati ekmiti. Bunu, snn bilinmeyen ge ici bir varolu" olarak tanmlayp geniletebiliriz.

Yem gelenler kamptaki koullar konusunda genellikle hibir ey bilmiyordu. Dier kamplardan geri dnenler enelerim tut mak zorundayd, baz kamplarda ise geri dnen olmuyordu Kampa girenlerin dncelerinde bir deime oluyordu. Belirsiz liin sonuyla birlikte, sonun belirsizlii ortaya kyordu. Bu va rolu biiminin bitip bitmeyeceini ya da bitecekse ne zaman bi teceim kestirmek olanakszd. Latince Jnis kelimesinin iki anlam vardr: Son ya da var fm

Geici varoluunun sonunu grme yen bir insan, yaamdaki nihai bir hedefe ynelemiyordu, Nor mal yaamdaki birisinin tersine, gelecek iin yaamaktan kyor du. Bu nedenle isel yaamnn yapsnn tamam deiiyor, yaa mn dier alanlarndan bildiimiz rme belirtileri oluuyordu, rnein isiz madenciler zerinde yaplan aratrmalar^lsizliklerinin sonucu olan bir tr zaman -isel zamandeformasyonu yaadklarn ortaya karmtr. Tutuklular da bu garip Mzamandeneyimini yaamlardr. Kampta, kk bfi: zaman birimi, r nein her saati ikenceyle ve yorgunlukla dolu olan bir gn, son suz gibi grnyordu. Daha byk bir zaman birimi, rnein bir hafta, daha hzl geiyor gibiydi. Kampta bir gnn bic haftadan daha uzun olduunu sylediimde yoldalarm bana katlmt. Zaman deneyimimiz ne kadar, eliikti! Bu balamda Thomas Mannn, son derece doru psikolojik notlar ieren Byl Da adl eserini anmsarz. Mann, benzer bir ruhsal konumda olan, yani sanatoryumda yatan ve taburcu firihlerini bilmeyen verem li hastalann tinsel gelimeleri